Interview door Brenda van Olphen • 3 februari 2023 • gepubliceerd in Huis aan Huis Leeuwarden
GROU – Johan Schuyl (52) uit Grou is met de vijfde dan (vijf keer zwarte band) aikido onderscheiden.
In Nederland is dit jaar aan tien mensen de graad in de Japanse krijgskunst toegekend. Schuyl is de enige uit Friesland. In tegenstelling tot andere dan-graden (zwarte banden), wordt voor de vijfde dan en hoger geen examen gedaan. Een leerling wordt voorgedragen door iemand met een hogere positie. Leraren Wilko Vriesman (zevende dan) en Marc Jongsten (zesde dan) hebben Schuyl voor de graad aanbevolen. In Japan is hier nu akkoord voor gegeven.
Het bewijs is nog niet binnen, het aikidopaspoort en diploma zijn in Japan. De leraar van Schuyl heeft de papieren meegenomen voor de officiële stempels. Schuyl moet het tot die tijd doen met zijn naam op een Japanse lijst van onderscheidingen.
Tandenpoetsen
Johan Schuyl begon als student Scheikunde in Leiden rond 1990 met jiujitsu. Schuyl had veel last van blessures door de vele klemmen in de sport. Aikido had zijn interesse door de films van Steven Seagal. ,,Misschien niet het beste voorbeeld, maar de bewegingen en souplesse spraken enorm tot de verbeelding.” Op het Universitair Sportcentrum in Leiden ontmoette hij aikidoka Marc Jongsten, waarna hij de overstap maakte. Inmiddels is aikido een vast onderdeel in zijn leven geworden. ,,Het is geen keuze meer. Ik doe gewoon aikido. Het is net zo vanzelfsprekend geworden als tandenpoetsen.”
Krijgskunst
Aikido is volgens Schuyl trainen en hard werken. ,,Het is een ontwikkeling voor je spieren. Je kunt tot op hoge leeftijd aikido beoefenen, al verandert de manier van werken wel. Op een gegeven moment kun je niet meer diep staan of grote passen maken. Dan wordt de intentie belangrijker; dat speelt zich op het vlak van de geest af.” Een vechtsport wil Johan Schuyl aikido niet noemen. Ook omdat bij sporten wedstrijden worden gehouden, een element dat in aikido niet bestaat. ,,Aikido is een krijgskunst waarbij je vecht zonder te vechten. In ‘kunst’ zit ook dat je jezelf steeds verder ontwikkelt en andere niveaus van jezelf aanboort. Je maakt een ontwikkeling door. ‘Het pad is het doel’, zoals een Japans gezegde luidt.”
Zoektocht
Johan Schuyl heeft in 2010 Aikido Friesland opgericht. In Joure en Heerenveen geeft hij tientallen leerlingen les in de krijgskunst. De plek van trainen, de dojo, wordt wel met een laboratorium vergeleken. ,,Je kunt hier experimenten doen waar iets uitkomt. Je ontdekt wat wel en niet werkt waarbij je uitgaat van een set technieken die je aangereikt krijgt. Binnen die technieken kun je verdiepen. Hoe langer je aikido beoefent, hoe minder je hoeft te bewegen en vast te pakken om hetzelfde effect te bewerkstelligen. Dat maakt het voor mij interessant. Die zoektocht geeft betekenis. Je bent continue aan het leren en jezelf verbeteren met lichaam en geest. Dat is voor mij de rode draad.”
Zelf leren
Schuyl geeft elke dinsdag en donderdag anderhalf uur les. Een keer per maand reist hij af naar Amsterdam om zelf 2,5 uur te trainen. Voor hem een prettige combinatie: ,,Je leert niet alleen lesgeven, maar je leert zelf ook van het lesgeven. Dat maakt het interessant en ga je de koppeling leggen tussen wat je zelf hebt geleerd en hoe je dat toe kunt passen op andere situaties. Ik vind het heel belangrijk dat je als leraar zelf voeding blijft krijgen door les te nemen en blijft veranderen. Als je altijd maar hetzelfde trucje doet, sprankelt het niet meer.”
Loslaten
Aikido is behalve een krijgskunst, vooral een kunst in loslaten. Wilko Vriesman heeft hier een mooie uitspraak over. ,,Je hebt het boekje uit. Dan blijkt er een nieuw boekje te zijn waarbij opeens allerlei dingen die je daarvoor niet had geleerd, wel belangrijk blijken te zijn. Alles wat je hebt geleerd, moet je loslaten. Dat is frustrerend, maar een interessant pad als je die stappen maakt. Aikido is echt loslaten. Hoe meer je daarvan bewust wordt, hoe makkelijker het gaat. Maar dat geldt voor het hele leven”, lacht Schuyl.