Als je Aikido beoefent word je geconfronteerd met veel benamingen van veel technieken. En Aikido termen worden in de Japanse taal uitgesproken. Daar hoef je niet van te schrikken. In het begin kan het lastig zijn de benamingen te onthouden, maar als je een paar jaar traint komt dat vanzelf voor elkaar. Je spieren onthouden uiteindelijk de Aikido technieken, je hersenen onthouden uiteindelijk de Aikido termen.
Aikido termen
Op deze pagina vind je de termen die je op de mat tegen kunt komen. Heb je ergens een term opgevangen die je niet op deze pagina kunt vinden? Neem dan even contact met ons op via het formulier op de contactpagina. Dan zorgen we ervoor dat de term alsnog wordt toegevoegd. Tot slot…, misschien is het je opgevallen dat er een paar letters missen in het overzicht. Dat klopt. In Japan wordt de letters “l”, “q” niet gebruikt. De “p” wordt bíjna niet gebruikt. In ieder geval niet voor de Aikido termen die je op deze pagina vindt.
A
| Ai | Harmonie, eenheid, verbinding |
| Aihanmi katatedori | Polsgreep, rechts op rechts of links op links |
| Aiki | Samenvoegen van de energie van je partner met die van jou |
| Aikidoka | Iemand die Aikido beoefent |
| Aikijo | Oefeningen met de jo ofwel korte staf |
| Aikikai | Organisatie die de Aikido van grondlegger Morihei Ueshiba bewaakt |
| Aikiken | Oefeningen met de boken ofwel het zwaard |
| Aikinage | Werptechniek |
| Aikitoshi | Werptechniek |
| Aikitaiso | Opwarmoefeningen |
| Aite | Trainingspartner |
| Arigato | Dank je wel |
| Arigato gozaimasu | Dank je wel, terwijl er iets gaande is |
| Arigato gozaimashita | Dank je wel, nadat er iets beeïndigd is |
| Ashi | Been, voet |
| Ate | Slag |
| Atemi | Slag naar het lichaam |
| Awase | Het mengen van een beweging |
| Ayumiashi | Veranderende stappen |
B
| Bo | Langere staf dan de jo |
| Bokken | Houten trainingszwaard |
| Bokuto | Andere naam voor bokken |
| Bu | Oorlog, strijd, gevecht |
| Budo | Het pad van de strijd, alle Japanse krijgskunsten |
| Budoka | Een beoefenaar van budo |
| Bukiwaza | Wapentraining |
| Bushi | Krijger |
| Bushido | Het pad van de krijger |
C
| Chocu | Direct |
| Chocutsuki | Directe slag met de jo |
| Chudan | Midden |
| Chudan kamae | Verdedigende positie met het wapen op navelhoogte |
| Chudan tsuki | Stoot naar de navel of solar plexus, met een wapen of met de hand |
D
| Daisho | Het lange en korte zwaard samen |
| Dan | Zwarte band gradatie |
| Deshi | Student |
| Do | Pad |
| Dogi | Trainingskleding, wordt ook wel keikogi genoemd |
| Dojo | Trainingsruimte |
| Domo | Veel |
| Domo arigato gozaimas | Heel erg bedankt, terwijl er iets gaande is |
| Domo arigato gozaimashita | Heel erg bedankt, nadat er iets beeïndigd is |
| Dori take | Greep |
| Dosa | Beweging |
| Doshu | Bewaker van het pad |
| Dozo | Alsjeblieft |
E
| Embukai | Demonstratie met publiek |
| Empi | Slag met de elleboog |
| Eri | Nek, kraag |
| Eridori | Greep aan de kraag |
F
| Funakogi | Roei-oefening |
| Furitama | Oefening om Ki op te bouwen |
| Futaridori | Twee aanvallers |
G
| Gaeshi | Terugkerend, omgekeerd, ook wel kaeshi |
| Gamae | Verdedigende stand, basispositie, ook wel kamae |
| Gedan | Laag |
| Geiko | Training, ook wel keiko |
| Geri | Trap |
| Gi | Het witte Aikidopak |
| Giri | Snede, ook wel kiri |
| Gokyo | Klemtechniek, ook wel vijfde techniek genoemd |
| Gomen nasai | Sorry |
| Gotai | Hard lichaam, statische training |
| Gyaku | Omgekeerd, tegenovergesteld |
| Gyakuhanmi | Basisstand van twee oefenpartners, de tegenovergestelde voeten voor |
| Gyakuhanmi katatedori | Polsgreep, rechts op links of links op rechts |
| Gyakutsuki | Slag met tegenovergestelde arm en been voor |
H
| Hai | Ja |
| Hajime | Begin |
| Hakama | Traditionele, zwarte broekrok. Bij Aikido Friesland draag je die vanaf de 3de kyu |
| Handachi | Half staand |
| Hanmi | Half lichaam |
| Hanmi handachiwaza | Zittend tegen staand |
| Hantai | Tegenover |
| Happo | Acht richtingen |
| Hara | Buik |
| Harai | Vegen |
| Hassogaeshi | Techniek met de jo |
| Hasso gamae | Verdedigende stand met het wapen op schouderhoogte |
| Hidari | Links |
| Hiji | Elleboog |
| Hijidori | Greep op de elleboog |
| Hiza | Knie |
| Ho | Methode, richting |
| Hombu | Hoofdkwartier van de Aikikai in Tokyo, Japan |
I
| Iaito | Oefenzwaard, meestal niet scherp |
| Ichiban | Eerste, beste |
| Iie | Nee |
| Ikkajo | Verouderde term voor ikkyo |
| Ikkyo | Klemtechniek, ook wel eerste techniek genoemd |
| Ikkyo undo | Oefening van de basistechniek van ikkyo |
| Ippon | Eén-punt |
| Ipponken | Slag met één knokkel |
| Irimi | Inkomen |
| Iriminage | Inkomende worp, werptechniek |
J
| Jiyuwaza | Vrije training |
| Jo | Houten, 127.5cm lange staf |
| Jo awase | Oefeningen met de jo |
| Jodan | Hoog |
| Jodan tsuki | Slag naar het hoofd |
| Jodo | Het pad van de staf |
| Jodori | Verdediging tegen de jo |
| Ju | Zacht |
| jujigarami | Gekruiste worp |
| Jumbitaiso | Warming-up, ook wel aikitaiso |
| Juntsuki | Slag met dezelfde arm en hetzelfde been voor |
| Jutai | Zacht lichaam, soepele training |
| Jutsu | Techniek, kunst |
K
| Kaeshi | Terugkerend, omgekeerd, ook wel gaeshi |
| Kaeshitsuki | Omgekeerde slag met de jo |
| Kaeshiwaza | Tegentechnieken |
| Kai | Club, vereniging |
| Kaitennage | Draaiende worp, werptechniek |
| Kaitenosae | Roterende pintechniek |
| Kamae | Verdedigende stand, ook wel gamae |
| Kamiza | Eervolle plaats in een dojo |
| Kan | Intuïtie |
| Kanji | Japanse kaligrafie |
| Kashima shintoryu | Traditionele zwaardschool, enkele technieken worden in de zwaardlessen van Aikido gebruikt |
| Kata | Vorm, schouder |
| Katadori | Schoudergreep |
| Katadori menuchi | Schoudergreep gevolgd door shomenuchi |
| Katamewaza | Pintechnieken |
| Katana | Het Japanse zwaard, ook wel ken, to of tachi |
| Katatedori | Polsgreep |
| Katate ryotedori | Greep met twee handen, ook wel morotedori |
| Katori shintoryu | Traditionele zwaardschool |
| Keiko | Training, ook wel geiko |
| Keikogi | Pak voor de training, ook wel dogi |
| Ken | Zwaard, ook wel katana, to of tachi |
| Kendo | Japans zwaardvechten |
| Ki | Levensenergie, geest |
| Kiai | Verzamelde energie gebruikt voor een schreeuw in budo |
| Kihon | Basis |
| Kihonwaza | Basistraining |
| Kiri | Snede, ook wel giri |
| Kogeki | Aanval |
| Kokoro | Hart, wil, geest |
| Kokyo | Ademen |
| Kokyoho | Ademoefening, werptechniek |
| Kokyonage | Ademworp |
| Kosadori | Gekruiste greep, ook wel aihanmi katatedori |
| Koshi | Heup |
| Koshinage | Heupworp |
| Kote | Pols |
| Kotegaeshi | Omgekeerde polsgreep, werptechniek |
| Kotehineri | Gedraaide pols, sankyo |
| Kotemawashi | Omgekeerde pols, nikyo |
| Kubishime | Wurging |
| Kumijo | Jo-oefening, jo tegen jo |
| Kumite | Gevecht zonder wapens |
| Kuzushi | In onbalans brengen |
| Kyo | Leerwijze, principe |
| Kyu | Eén van de zes graden voordat de eerste dan wordt behaald |
| Kyudo | Het pad van de pijl en boog |
M
| Ma | Afstand tussen twee trainingspartners |
| Ma-ai | Harmonieuze afstand tussen twee trainingspartners |
| Mae | Voorkant, vooruit |
| Maegeri | Rechte trap |
| Mae ukemi | Voorwaartse val |
| Maru | Cirkel |
| Mawashi | Draaien |
| Mawashigeri | Ronddraaiende trap |
| Mawate | Draaien |
| Me | Oog |
| Men | Hoofd |
| Michi | Pad, ook wel do |
| Migi | Rechts |
| Misogi | Ritueel reinigen |
| Mochi | Greep, ook wel dori |
| Mochikata | Aanvallen met een greep |
| Mo ikkai | Nog een keer doen |
| Mokuso | Meditatie, ook wel zazen |
| Moro | Beide |
| Morotedori | Greep met beide handen, ook wel katate ryotedori |
| Mu | Niets, leeg |
| Mushin | Lege geest |
| Mudansha | Leerling die nog geen dangraad heeft behaald |
| Mune | Borstkas |
| Munedori | Greep aan de kraag op borsthoogte |
| Musubi | Bind samen |
N
| Nagare | Flow, stroming |
| Nage | Worp, ook degene die de techniek uitoefent |
| Nagewaza | Werptechnieken |
| Naginata | Japanse hellebaard |
| Nakaima | Hier en nu |
| Nen | Puurheid en eenheid van geest |
| Nihon | Japan, ook wel Nippon |
| Nikajo | Verouderde term voor nikyo |
| Nikyo | Klemtechniek, ook wel tweede techniek genoemd |
| Nin | Persoon |
| Ninindori | Twee aanvallers, ook wel futaridori |
| Ninja | Koerier en spion in feodaal Japan |
| Niten ichiryu | School van twee zwaarden, de zwaardschool van Miyamoto Musashi |
| Noto | Het zwaard terugbrengen in de schede |
| Nuki | Het trekken van het zwaard, ook wel batto |
| Nukite | Slag met de vingertoppen |
O
| O | Groot, ook wel dai |
| Obi | Band |
| Oitsuki | Slag met dezelfde arm en voet voor, ook wel jontsuki |
| Omote | Voorkant, oppervlakte |
| Onegai shimasu | Alsjeblieft, iets vragen |
| Osae | Neerdrukken, pinnen |
| Osensei | Grote leraar, binnen Aikido wordt Morihei Ueshiba, de grondlegger bedoeld |
| Otagi ni rei | Naar elkaar buigen |
| Otoshi | Laten vallen |
| Oyowaza | Toegepaste technieken, gewijzigd voor efficiëntie |
R
| Randori | Vrije training |
| Rei | Buiging |
| Reigi | Etiquette, ook wel reishiki |
| Renshu | Training |
| Renzoku | Doorgaand |
| Renzoku uchikomi | Oefening met de jo |
| Renzokuwaza | Een serie van technieken |
| Ritsurei | Staande buiging |
| Rokkyo | Klemtechniek, ook wel zesde techniek genoemd |
| Ryo | Beide |
| Ryotedori | Greep op beide polsen |
| Ryu | School |
| Ryutai | Vloeiende training |
S
| Sabaki | Actie, handeling |
| Samurai | De ridderklasse in feodaal Japan |
| Sanjako | Verouderde term voor sankyo |
| Sankaku | Driehoek |
| Sankakutai | Driehoekige vorm, positie van de voeten in hanmi |
| Sankyo | Klemtechniek, ook wel derde techniek genoemd |
| Sannindori | Drie aanvallers |
| Sanpo | Drie richtingen |
| Satori | Verlichting in Zen |
| Saya | Schede voor het zwaard |
| Seika no itten | Het punt onder de navel, het centrum van het lichaam, ook wel tanden |
| Seiki | Levensenergie |
| Seiza | Correct zitten, op de knieën zitten |
| Sempai | Iemand senior leraar |
| Sen no sen | Voor de aanval, verdedigen voor de slag |
| Sensei | Leraar |
| Sensen no sen | Eerder dan voor de aanval, het initiatief nemen |
| Shiai | Competitie |
| Shidoin | Instructeur |
| Shihan | Gevorderd voorbeeld, een hoge titel voor Aikidoleraar vanaf de zesde dan |
| Shiho | Vier richtingen |
| Shihonage | Worp in vier richtingen, werptechniek |
| Shikaku | Vierkant, dode hoek |
| Shiki | Moed |
| Shikko | Wandelen op de knieën |
| Shime | Wurging |
| Shin | Hart, wil, geest, ook wel kokoro |
| Shinai | Bamboe zwaard welke wordt gebruikt in Kendo |
| Shinken | Authentiek, scherp Japans zwaard |
| Shisei | Postuur |
| Shite | Degene in Aikido die verdedigt, ook wel tori of nage genoemd |
| Shizentai | Natuurlijke stand van het lichaam |
| Sho | Eerste, beginnend |
| Shodan | Eerste dangraad |
| Shodo | Kalligrafie |
| Shomen | Voorkant van het hoofd |
| Shomen ni rei | Buiging naar de belangrijkste plaats in de dojo |
| Shomenuchi | Slag naar de voorkant van het hoofd |
| Shoshinsha | Beginner |
| Shuto | Slag met de zijkant van de hand |
| Sode | Mouw |
| Sodedori | Greep aan de mouw |
| Soto | Buitenkant, buitenste |
| Sotodeshi | Uitwonende student |
| Sotokaiten | Draai aan de buitenkant |
| Sotouke | Blok vanaf de buitenkant |
| Suburi | Basistraining met zwaard of staf |
| Suki | Opening |
| Sumi | Hoek |
| Sumikiri | Scherpte van lichaam en geest |
| Sumimasen | Sorry, iets vragen |
| Suwariwaza | Zittende training, ook wel suwate |
| Suwate | Zittende training, ook wel suwariwaza |
T
| Tachi | Zwaard, stand |
| Tachidori | Verdediging tegen een zwaard |
| Tachiwaza | Staande training |
| Tai | Lichaam |
| Taijutsu | Lichaamstechnieken, ongewapende technieken |
| Tai no henko | Draai van het lichaam, ook wel tai no tenkan |
| Tai no tenkan | Draai van het lichaam, ook wel tai no henko |
| Taisabaki | Lichaamsbeweging, ontwijkende beweging in Aikido |
| Taiso | Oefeningen |
| Tameshi | Test |
| Tameshigiri | Snijtest met een zwaard |
| Tanbo | Korte staf |
| Tanden | Centrum van het lichaam |
| Taninzugake | Meerdere aanvallers |
| Tanto | Mes, ook wel tanken |
| Tantodori | Verdediging tegen een mes |
| Tatami | Mat |
| Tate | Opstaan |
| Te | Hand |
| Tegatana | Handzwaard, zijkant van de hand in een snijdende beweging |
| Tekubi | Pols |
| Tekubiosae | Gepinde pols, ook wel yonkyo |
| Tenchinage | Hemel-aarde-worp, werptechniek |
| Tenkan | Draai |
| Tettsui | Hamerslag |
| To | Zwaard, ook wel ken, tachi of katana |
| Tobigeri | Springende trap |
| Tobikoshi | Vallen over de heup, vrije val |
| Tomauchi | Techniek met de jo |
| Tori | Degene die ontvangt, verdediger in Aikido, ook wel nage of shite |
| Torifune | Roei-oefening, ook wel funakogi undo |
| Tsuba | Beschermrand op het zwaard |
| Tsugiashi | Stap die volgt, achterste voet volgt de voorste voet zonder een stap te maken |
| Tsuka | Gevest van het zwaard |
| Tsuki | Slag, met of zonder wapen |
U
| Uchi | Slag |
| Uchi | Van binnen, innerlijk |
| Uchideshi | Inwonende student |
| Uchikaiten | Innerlijke draai |
| Uchikata | Aanval met een slag |
| Uchikomi | Herhaaldelijk slaan |
| Uchiuke | Blok van binnenuit |
| Ude | Arm |
| Udekiminage | Worp met een geblokkeerde arm |
| Udenobashi | Verlengde arm, vaker gokyo genoemd |
| Udeosae | Gepinde arm, vaker ikkyo genoemd |
| Uke | De ontvanger, aanvaller in Aikido |
| Uke | Blok |
| Ukemi | Vallen |
| Undo | Oefening |
| Ura | Achterkant, binnenkant, andere kant |
| Uraken | Achterwaartse slag |
| Ushira | Achter, achterwaarts |
| Ushirogeri | Achterwaartse trap |
| Ushiro kiriotoshi | Achterwaartse snijdende slag, werptechniek |
| Ushiru ukemi | Achterwaartse val |
| Ushirowaza | Aanvallen vanaf de achterkant |
W
| Waki | Zijde |
| Wakizashi | Kort zwaard |
| Ware | Breken, splijten |
| Waza | Techniek, bekwaamheid, trainingsmethode |
Y
| Yame | Stop |
| Yang | Zonzijde, hemels |
| Yari | Speer |
| Yawara | Oude benaming voor jujutsu |
| Yin | Schaduwzijde, aards |
| Yoko | Zij, zijwaarts, horizontaal |
| Yokogeri | Zijwaartse trap |
| Yokogiri | Horizontale snede |
| Yokomen | Zijkant van het hoofd |
| Yokomenuchi | Slag naar de zijkant van het hoofd |
| Yoko ukemi | Zijdelingse val |
| Yonkajo | Oude term voor yonkyo |
| Yonkyo | Klemtechniek, ook wel vierde techniek genoemd |
| Yudansha | Drager van een zwarte band |
Z
| Za | Zitten |
| Zanshi | Blijvende geest, doorgaand concentratie |
| Zarei | Zittende buiging |
| Zazen | Zittende meditatie, ook wel mokuso |
| Zen | Een Boeddhistische vorm |
| Zengo | Rondom, voor en achter, voorkant en achterkant |
| Zori | Slippers |
Stefan Stenudd
Dit overzicht is met toestemming door ons naar het Nederlands vertaald vanuit het Engelstalige overzicht van Shihan Stefan Stenudd, een 7de dan Aikikai Aikidoleraar uit Zweden. Op Stefan’s website is veel interessante informatie over Aikido te vinden.